شرح مبانی ابتدایی Visual Basic 6‎

برنامه نویسی با Visual Basic 6 میتواند کار پر زحمت و خسته کننده برنامه نویسی را به یک تفریح تبدیل کند؛بازی با اشیا گرافیکی و کشیدن و انداختن آنها روی یک پنجره.

دانستن تاریخچه هر پدیده ای میتواند به درک بهتر وضعیت فعلی آن کمک کند.حدود سی و پنج سال قبل در کالج دارتموث زبانی پا به عرصه وجود گذاشت که برنامه نویسی را از تسلط حرفه ای ها خارج کرد و به مبتدیان هم امکان داد وارد دنیای شیرین برنامه نویسی شوند؛این زبان بیسیک نام گرفت. زبان بیسیک از سایر زبانهای آن زمان مانند فورترن، کوبول و اسمبلی بسیار ساده تر بود و به همین دلیل به عنوان مبنای کار شرکت مایکروسافت برای توسعه اولین زبان برنامه نویسی نیمه حرفه ای در محیط ویندوز انتخاب شد.

شرکت مایکروسافت قبل از رسیدن به Visual Basic چندین ویرایش دیگر از بیسیک را توسعه داد که هر کدام از آنها به نحوی تقویت و تکامل این زبان محسوب میشدند:

MBASIC , GWBASIC , BASICA , Quick BASIC , QBASIC

Visual Basic زبان گرافیکی است؛روزی که مایکروسافت اولین ویرایش Visual­ Basic را روانه بازار کرد،بسیاری از منتقدان شکست آن و مرگ خاندان بیسیک را پیش بینی میکردند، این مخالفان میگفتند که اساساً یک زبان جدی نیست و ساختار آن بر خلاف C و پاسکال بدرد محیط ویندوز نمیخورد ولی Visual Basic نه تنها فراموش نشد بلکه به محبوبترین زبان برنامه نویسی دنیا تبدیل شد.

برای آن که بتوانید با Visual Basic برنامه بنویسید باید با محیط برنامه نویسی آن آشنا شوید.هر گاه Visual Basic شروع میشود پنجره ای بنام New Project ظاهر میشود و به شما امکان میدهد نوع برنامه خود را انتخاب کنید.در اکثر برنامه های این کتاب از همین گفتگوی پروژه جدید برای ایجاد برنامه ها استفاده خواهیم کرد.

اغلب برنامه هایی که خواهید نوشت از نوع Standard EXE خواهند بود.این نام میگوید که اگر برنامه را کامپایل کنید یک فایل exe تولید خواهد شد.

میله ابزار Visual Basic درست زیر منوی آن قرار دارد و خود از چهار میله ابزار کوچکتر تشکیل شده است.

• دیباگ: این میله ابزار هنگام دیباگ کردن برنامه ها فعال خواهد شد.
• ادیت: از این میله ابزار برای ادیت کردن کدها­ی برنامه تان استفاده خواهید کرد.
• ادیتور فرم: با این میله ابزار میتوانید اشیا روی فرم را کنترل کنید.
• استاندارد: میله ابزار پیش فرض که در زیر منو دیده میشود.

برای ظاهر یا پنهان کردن این میله ها میتوانید از منوی View | Toolbars استفاده کنید.هر میله ابزار دارای دکمه های متعددی است که هر یک راه میان بری برای اجرای فرمان های Visual Basic هستند و زحمت جستجو در منو های Visual Basic را از دوش شما بر میدارند.

پنجره جعبه ابزار (Toolbox) با میله ابزار تفاوت دارد.این جعبه انبار کنترل های Visual Basic است.جالب اینجاست که هر چقدر از ابزارهای آن استفاده کنید این جعبه هرگز خالی نمیشود!

پنجره فرم  (Form)جایی است که کنترل های برنامه روی آن قرار میگیرند. البته یک برنامه می تواند چندین فرم داشته باشد که می توانید در محیط برنامه نویسی Visual Basic همزمان مشاهده کنید البته در هر لحظه فقط یکی از فرم ها فعال است.

پنجره طراحی فرم (Form Layout) پنجره جالبی است که ارتباط نزدیکی با فرم های برنامه دارد و ظاهر و موقعیت فرم های برنامه را هنگام اجرای آن نشان میدهد. برای جابجا کردن فرم ها روی صفحه کامپیوتر میتوانید از این پنجره استفاده کنید. اگر برنامه چند فرم داشته باشد تمام آنها را میتوانید در این پنجره مشاهده کرده و موقعیت نهایی آن را تعیین کنید.

پنجره پروژه  (Project)محل کنترل اجزا برنامه است. هر برنامه میتواند دارای چندین فایل باشد پنجره پروژه برای مدیریت این فایل هاست. پنجره پروژه برای نمایش اجزا برنامه و روابط آنها از ساختار درختی استفاده میکند. هر آیتم در پنجره پروژه دارای یک نام پروژه و یک نام فایل است. در Visual Basic به هر شی از قبیل فرم یا مدول میتوان نامی داد و هر آیتم با نامی دیگر روی دیسک ذخیره خواهد شد. نام فایل با نام پروژه متفاوت است بر خلاف نام فایل پسوند ندارد و در پرانتز نمایش داده میشود. در پنجره پروژه علاوه بر نام پروژه، نام فایل تمام آیتم ها را هم مشاهده کنید.

در میله ابزار پنجره پروژه سه دکمه دیده میشود:

• View Code: که با آن میتوانید پنجره کد آیتم انتخاب شده را مشاهده کنید.
• View Object: که با آن میتوانید پنجره فرم انتخاب شده را مشاهده کنید.
• Toggle Folders: که با آن میتوانید ساختار نمایش پنجره پروژه را تغییر دهید.

در پنجره پروژه اشیا مختلفی میتوانند ظاهر شوند:

• پروژه(Project):یک برنامه میتواند دارای چندین پروژه باشد،پسوند نام فایل پروژه همیشه VBP است.
• فرم(Form): هر پروژه میتواند فرم های متعددی داشته باشد، پسوند نام فایل فرم ها همیشه FRM است.
• مدول(Module): کد ها و روتین های عمومی برنامه که به هیچ کنترل خاصی مربوط نیستند، باید در مدول ها قرار داده شوند.از یک مدول به دلیل خصلت عمومی آن میتوان در برنامه های متعددی استفاده کرد، پسوند نام فایل مدول ها BAS است.
• مدول کلاس(Class Module): محل تعریف کد هایی که اشیا پروژه را تعریف میکنند. پسوند نام فایل مدول های کلاس CLS است.
• کنترل کاربر(ActiveX):کنترل های اکتیو ایکس اضافه شده به پروژه. فایل های اکتیو ایکس دارای پسوند OCX هستند.
• سند کاربر(User Document):سند کاربر سندی است که مشخصات پروژه را توضیح میدهد، پسوند نام فایل سند کاربر همیشهDOB است.

پنجره پروژه میتواند دارای اشیا دیگری از قبیل فایل های منبع(Resource File) و سند های دیگر باشد.

پنجره خواص یک فرم میتواند دارای تعداد زیادی کنترل باشد. وقتی روی یک فرم کنترلی را انتخاب می کنید، پنجره خواص تمام خواص آن را نشان خواهد داد. خواص هر کنترل هنگامی که روی فرم قرار داده میشود دارای مقادیر پیش فرض است، اما میتوان آنها را به مقادیر دلخواه ست کرد.برای تغییر دادن یک خاصیت کافیست آن را انتخاب کرده و مقدار جدیدی وارد کنید.چون هر خاصیت یک کنترل دارای نام است، مقدار آن را از طریق کد هم میتوان دستکاری کرد.برای مثال Visual Basic به اولین دکمه فرمانی که روی فرم برنامه قرار دهید نام Command1 خواهد داد، بنا بر این مقدار خاصیت Name این کنترل Command1 است.

سعی کنید همیشه به کنترل ها نامی متناسب با عملکرد شان بدهید. روش استاندارد اضافه کردن یک پیشوند سه حرفی برای تعیین نوع کنترل به اول نام آن است. با این روش هر کس با دیدن نام کنترل میتواند نوع و عملکرد آن را تشخیص دهد.در جدول زیر پیشوند های استاندارد مورد استفاده برنامه نویسان را مشاهده میکنید. دقت کنید که این پیشوند ها همگی با حروف کوچک هستند، هنگام نامگذاری فایل از پیشوند استفاده نکنید.